از تغییر ذائقه سفر یقه سفید ها تا محو تدریجی اردوهای دانشجویی - پایگاه اینترنتی مأوا

محمود ضیائی در گفت وگو با خبرنگاران طرح سفر ارزان که هدف آن در دسترس قرار دادن سفر با اعطای وام و تقسیط کردن هزینه ها است را در قالب موضوع گردشگری اجتماعی social tourism تعریف کرد و گفت: طرح هایی از این دست در اصل راهکاری برای حمایت از اقشار آسیب پذیر، گروه های سنی خاص، افرادی با محدودیت های اقتصادی و حتی ناتوانمند جسمی است. با این وجود وقتی بحث پرداخت یارانه در حوزه ای مطرح می گردد باید مطلع باشیم که ایده ها و یا استراتژی های مرتبط با آن نیز اهمیتی جانبی پیدا می نماید که اثرگذاری آن نیز محدود خواهد بود.

دانشیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: در مبحث یارانه همیشه این چالش مطرح است که آن را به فراوری اختصاص دهند یا به مصرف. منظور از فراوری این است که اقتصاد آن قدر قوی گردد که اثرات آن همه اقشار جامعه را منتفع کند. بنابراین اگر قرار است کار اساسی در حوزه سفر انجام گردد بهتر است این هزینه ها و یارانه ها در بخش اشتغال آفرینی، فراوری، اقتصاد و واقعی شدن درآمدها صرف گردد، وگرنه یارانه سفر جنبه مُسکن موقت را پیدا می نماید که در کوتاه مدت راهگشا است.

وی با اشاره به شکاف های اقتصادی و معیشتی مردم در حال حاضر، اظهار کرد: در این شرایط که معاش و احتیاجهای اولیه انسانی مهم ترین چالش و گرفتاری مردم شده، فراغت و سفر عملاً به احتیاج ثانویه تبدیل شده است. البته به این معنی نیست که سفر در حالت کلی احتیاج ثانویه باشد، بلکه شرایط موجود اقتصادی چنین دستاوردی را رقم زده است.

ضیائی با بیان این که چنین شرایطی حتماً به کاهش سفرهای داخلی منجر می گردد، اضافه کرد: با این حال گروه های خاصی چون یقه سفید ها و کارمندانی با درآمد متوسط رو به بالا که متأثر از شرایط ارزی، کمتر می توانند به خارج از کشور بروند، بیشتر به سفرهای داخلی روی آورده اند. واقعیت این است که هزینه اقامت و پرواز در داخل کشور هم گران شده است و امکان سفر به هر نقطه از کشور برای هر قشری امکان پذیر نیست.

این پژوهشگر با اشاره به ابهام هایی که درباره مبلغ تسهیلات و نحوه پرداخت آن در طرح سفر ارزان وجود دارد، اظهار کرد: گاهی این مبالغ آنقدر جزئی است که طرح را چندان توجیه پذیر نمی نماید. شاید در این برهه، تحرک بخشیدن به اقتصاد و مشاغل وابسته به سفر و گردشگری به آن شکل که ترمیمی ایجاد کند، مفیدتر از علاج های کوتاه مدت است.

او سپس گفت: اجرای طرح هایی با ایده پرداخت تسهیلات سفر، پرسش هایی از این دست را مطرح می نماید که آیا منابع اقتصادی به قدر کافی برای این کار وجود دارد؟ چرا که درحال حاضر پرداخت حقوق کارمندان دولت با مشکلاتی روبرو شده و در بخش هایی چندین ماه است که حقوق کارمندان و کارگران پرداخت نشده است. با تنظیم چنین طرحی حتماً پاسخی برای این سوال ها و ابهام ها وجود دارد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی درباره وضعیت سفرها و اردوهای دانشجویی و اجرای پروژه ها و ایده هایی برای این قشر، گفت: از قدیم اردوها و سفرهای دانشجویی از سوی معاونت های فرهنگی دانشگاه ها طراحی و اجرا می شد اما هرچه پیش می رویم این برنامه ها محدودتر می گردد، ما حتی برای تأمین منابع اقتصادی سفرهای علمی که طرح درس دانشجویان و لازم است با مشکلاتی روبرو شده ایم. هرچند سفرهای زیارتی دانشجویی همچنان برقرار است اما تعداد آن ها نیز تقلیل یافته و پیش بینی می گردد که کمتر از این هم گردد.

سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری حدود دو ماه تا تعطیلات نوروزی باقی مانده، از تهیه طرح سفر ارزان و تخصیص تسهیلاتی برای سفر به شکل وام خبر داده، هرچند جزئیات آن تا کنون تعیین نشده است. تأسیسات گردشگری همچون هتلداران و آژانس های مسافرتی اجرای چنین طرحی را در بحران اقتصادی حال حاضر که بیم حذف سفر از سبد خانوار ایرانی را تقویت نموده است، هرچند لازم اما مُسکنی موقت می دانند. علاوه بر این نقدهایی بر عنوان این طرح وارد شده، چرا که تداعی کننده سفرهایی با خدمات نازل بی توجه به حفظ شأن مسافر است. بعضی صاحب نظران نیز این پروژه را پیشاپیش شکست خورده قلمداد نموده اند و تمرکز بر گزینه های دیگری چون تقویت گردشگری ورودی را پیشنهاد نموده اند. اعتقاد آن ها بر این است که پرداخت وام یا تخصیص تسهیلات به سفرهای داخلی مردم را بدهکارتر می نماید. نگرانی بعضی کارشناسان نیز بر این است که خدمات تعریف شده در طرح سفر ارزان در چارچوب اخلاق حرفه ای نگنجد و به دروغ گویی منجر گردد.