عوارض و مسائل روزه گرفتن در ماه رمضان - پایگاه اینترنتی مأوا

در این مقاله از خبرنگاران مگ عوارض احتمالی روزه گرفتن را آنالیز می کنیم تا شما با تاثیر آن بر سلامت خود مطلع شوید و بدانید در ماه رمضان چگونه از خودتان مراقبت کنید. با ما همراه باشید.

عوارض و مسائل روزه داری در ماه رمضان

روزه گرفتن می تواند تاثیرات مختلفی بر بدن داشته باشد. در ادامه نگاهی به تاثیرات منفی روزه داری می اندازیم.

1. کم آبی بدن

کم آبی بدن یکی از مهم ترین عوارض روزه گرفتن در ماه رمضان است که به علت خودداری از نوشیدن آب و سایر مایعات برای مدت طولانی اتفاق می افتد. فعالیت بدنی شدید، زیاده روی در مصرف چای و قهوه، مصرف غذاهای شور و پرادویه و عدم جایگزینی مناسب مایعات در ساعات غیرروزه داری می تواند این مشکل را تشدید کند. بعلاوه در فصول گرم سال که ساعات روزه داری طولانی تر است، بدن آب بیشتری از دست می دهد و احتمال بروز کم آبی افزایش می یابد.

کم آبی علائم مختلفی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به احساس تشنگی شدید، سرگیجه، سردرد، ضعف، کاهش تمرکز، یبوست، خشکی پوست و کاهش حجم ادرار یا تیره شدن آن اشاره نمود. در موارد شدید، کم آبی می تواند به افت فشار خون، افزایش ضربان قلب و حتی از دست دادن هوشیاری منجر گردد.

برای پیشگیری از کم آبی بدن در ماه رمضان باید در فاصله افطار تا سحر آب کافی بنوشید و مصرف میوه ها و سبزیجات آبدار مانند هندوانه، خیار و کاهو را در اولویت قرار دهید. کاهش فعالیت بدنی در طول روز و استراحت کافی هم می تواند از تعریق بیش ازحد و از دست رفتن مایعات جلوگیری کند.

خواندنی ها

غذای افطاری ماه رمضان

2. افت قند خون

افت قند خون هم یکی از مضرات روزه گرفتن از نظر علمی و پزشکی است. وقتی برای مدت طولانی غذا نمی خورید، سطح قند خون کاهش می یابد که این موضوع می تواند باعث بروز علائمی مانند سرگیجه، ضعف، تعریق، لرزش، سردرد، تپش قلب و حتی بی حالی گردد. در موارد شدید، افت قند خون با از دست دادن هوشیاری همراه است.

مصرف زیاد مواد قندی و کربوهیدرات های ساده در وعده افطار و سحر یکی از دلایل اصلی افت قند خون است. چون این غذاها سطح قند خون را به طور ناگهانی افزایش می دهند که در پی آن اندازهی زیادی انسولین ترشح می گردد و سطح قند خون را در ساعات بعدی روز به شدت پایین می آورد. حذف وعده سحری هم عامل دیگری است که می تواند به افت قند خون منجر گردد.

برای پیشگیری از این مشکل توصیه می گردد در وعده سحری از غذاهایی که شاخص گلیسمی (GI) پایینی دارند مانند نان سبوس دار و جو دوسر و بعلاوه لبنیات کم چرب و پروتئین های سالم بهره ببرید. این مواد انرژی را به آرامی آزاد نموده و از نوسانات شدید قند خون جلوگیری می نمایند.

3. کم خوابی

در ماه رمضان بسیاری از افراد تا دیروقت بیدار می مانند؛ سپس برای سحری بیدار می شوند و بعد از آن فرصت کافی برای خواب عمیق ندارند. این تغییر ناگهانی در ریتم خواب باعث کاهش کیفیت استراحت می گردد و احتمال خواب آلودگی در طول روز، کاهش تمرکز و افت عملکرد فکری و جسمی را افزایش می دهد.

برای پیشگیری از کم خوابی توصیه می گردد یک برنامه منظم برای خواب و بیداری داشته باشید. زود خوابیدن در شب، چرت کوتاه در طول روز و کاهش مصرف کافئین و غذاهای سنگین در وعده افطار می تواند به بهبود کیفیت خواب شما یاری کند.

خواندنی ها

تاریخ شروع ماه رمضان

4. سردرد

یکی از مضرات روزه گرفتن که بسیاری از افراد به ویژه در روزهای ابتدایی ماه رمضان تجربه می نمایند، سردرد است. این مشکل می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که از تغییر سبک زندگی و الگوی غذایی تا عوامل فیزیولوژیکی متغیر هستند. از مهم ترین دلایل سردرد می توان به کم آبی بدن، خواب ناکافی و افت قند خون اشاره نمود.

ترک ناگهانی کافئین هم ممکن است در بروز این مشکل نقش داشته باشد. بسیاری از افراد عادت دارند روز خود را با نوشیدن قهوه یا چای شروع نمایند و مصرف این نوشیدنی ها را در طول روز ادامه دهند. اما با شروع ماه رمضان به علت ساعات طولانی روزه داری دریافت کافئین کاهش می یابد که این موضوع می تواند به سردرد منجر گردد.

برای پیشگیری و کاهش سردرد بهتر است از چند روز قبل از شروع ماه رمضان مصرف کافئین را به تدریج کاهش دهید تا بدن برای سازگار شدن با شرایط نو فرصت کافی داشته باشد.

5. خستگی و کاهش انرژی

در لیست مضرات روزه گرفتن می توان احساس خستگی و کاهش سطح انرژی در طول روز را هم گنجاند. این مسئله به ویژه در بعدازظهر و نزدیک به زمان افطار شدت بیشتری پیدا می نماید و می تواند بر عملکرد روزانه، تمرکز و حتی خلق وخو تاثیر بگذارد.

دلایل خستگی در ماه رمضان متنوع است؛ به طوری که می توان به کاهش دریافت کالری، افت قند خون، کم آبی بدن، تغییر الگوی خواب و کاهش کیفیت استراحت شبانه اشاره نمود.

خواندنی ها

غذا برای سحری

6. مسائل گوارشی

ناراحتی های گوارشی مانند یبوست و سوزش سر دل هم از جمله مسائلی هستند که ممکن است برخی از روزه داران با آن ها روبرو شوند.

یبوست معمولا به علت کاهش مصرف فیبر و مایعات اتفاق می افتد. در حالت عادی خوردن میوه، سبزی و غلات کامل باعث بهبود حرکات روده می گردد. اما در ماه رمضان بسیاری از افراد غذاهای سرخ شده و کربوهیدرات های تصفیه شده را در اولویت قرار می دهند، در حالی که از مصرف مایعات و غذاهای پرفیبر غافل می شوند.

سوزش سر دل هم اغلب در اثر پرخوری در زمان افطار یا خوابیدن بلافاصله پس از مصرف غذا رخ می دهد. بعد از یک روز طولانی روزه داری بسیاری از افراد تمایل دارند در مدت زمان کوتاهی اندازه زیادی غذا مصرف نمایند. این امر می تواند باعث افزایش فشار بر معده و بازگشت اسید معده به سمت مری گردد و در ناحیه قفسه سینه احساس سوزش ایجاد می نماید.

7. افزایش یا کاهش وزن ناخواسته

برخی از افراد در طول ماه رمضان وزن کم می نمایند، در حالی که سایرین ممکن است دچار افزایش وزن شوند. این تفاوت به مقدار فعالیت بدنی، الگوی تغذیه و نوع مواد غذایی مصرفی بستگی دارد.

کاهش کالری دریافتی به مصرف شدن ذخایر چربی بدن برای تامین انرژی و درنتیجه کاهش وزن منجر می گردد. در مقابل، زیاده روی در مصرف غذاهای پرکالری و نوشیدنی های شیرین در وعده افطار و بعد از آن می تواند وزن بدن را بالا ببرد. از آنجا که فعالیت بدنی هم در ماه رمضان کاهش می یابد، احتمال زیادی وجود دارد که کالری اضافی به شکل چربی در بدن ذخیره گردد.

8. کاهش تمرکز

یکی از مضرات روزه گرفتن که بسیاری از افراد تجربه می نمایند، کاهش تمرکز و افت عملکرد فکری است. این مشکل به ویژه در ساعات پایانی روز رخ می دهد و باعث کند شدن عملکرد فکر، مختل شدن کارهای فکری و خستگی فکری می گردد.

افت قند خون یکی از دلایل اصلی کاهش تمرکز است. از آنجا که مغز برای عملکرد صحیح به منبع انرژی (گلوکز یا قند) احتیاج دارد، غذا نخوردن برای مدت طولانی روی عملکرد شناختی تاثیر می گذارد. علاوه بر این، ترک ناگهانی کافئین در افرادی که به نوشیدن چای و قهوه وابسته اند، باعث سردرد و کاهش تمرکز می گردد. کم آبی بدن هم عامل دیگری است که خون رسانی به مغز را کاهش می دهد و به خواب آلودگی و بی دقتی در انجام کارها منجر می گردد.

خواندنی ها

چگونه در ماه رمضان لاغر نشویم؟

9. تشدید علائم بیماری های مزمن

روزه گرفتن در ماه رمضان ممکن است علائم برخی از بیماری ها از جمله سنگ کلیه، دیابت و مسائل گوارشی را تشدید کند. تغییر برنامه غذایی، کاهش مصرف مایعات و حذف داروها یا جابه جایی زمان مصرف آن ها همگی می توانند کنترل این بیماری ها را دشوارتر نمایند و به بروز عوارض متعدد منجر شوند.

خواندنی ها

برترین زمان ورزش در ماه رمضان

10. بوی بد دهان

بوی بد دهان یکی از مسائل رایج روزه داری است که می تواند بر روابط اجتماعی و اعتمادبه نفس تاثیر بگذارد. این مشکل اغلب به علت کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان رخ می دهد. بعلاوه وقتی برای مدت طولانی غذا نمی خورید، بدن برای تامین انرژی از چربی ها استفاده می نماید که این موضوع باعث فراوری ترکیباتی به نام کتون می گردد و تنفس را بدبو می نماید.

رعایت بهداشت برای پیشگیری از بوی بد دهان بسیار لازم است. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن پس از سحری، تمیز کردن زبان و پرهیز از مصرف سیر، پیاز و ادویه های تند می تواند از شدت این مشکل بکاهد.

خواندنی ها

برطرف بوی بد دهان در ماه رمضان

چه کسانی نباید روزه بگیرند؟

برخی از افراد به علت شرایط خاص خود نباید برای مدت طولانی از خوردن و آشامیدن خودداری نمایند یا فقط در صورتی مجاز به روزه گرفتن هستند که پزشک اجازه این کار را به آن ها بدهد. این افراد عبارتند از:

• افرادی که از ضعف بدنی شدید یا سوء تغذیه رنج می برند
• افرادی که باید در طول روز مایعات زیادی بنوشند
• کسانی که برای کنترل قند خون با مشکل روبرو اند
• افراد مبتلا به بیماری قلبی، فشار خون بالا و بیماری کبدی یا کلیوی
• افراد مبتلا به مسائل گوارشی به خصوص زخم معده، زخم اثنی عشر و بیماری التهابی روده
• کسانی که به تازگی جراحی انجام داده اند
• کسانی که باید در زمان های خاصی از روز دارو مصرف نمایند (تغییر زمان مصرف برخی از داروها باعث کاهش اثربخشی آن ها می گردد. از سوی دیگر، خوردن از برخی داروها با معده خالی ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند.)

خواندنی ها

چگونه در ماه رمضان لاغر شویم؟

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت خبرنگاران مگ را بخوانید.