لایحه حمایت از حقوق سالمندان در دست تدوین - پایگاه اینترنتی مأوا

لیلا ناصری در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه امروز سالمندان حدود 10 درصد از جمعیت کشور را به خود اختصاص می دهند، اظهار کرد: در کشورهای دیگر طی صد سال جمعیت سالمندان دو برابر می گردد، اما در ایران در 20 سال آینده جمعیت سالمند کشور دو برابر خواهد شد و از این رو، لازم است جهت حرکت از نگاه اخلاقی به حوزه سالمندان به سمت نگاه قانونی و تکلیف مداری تغییر کند.

وی با تاکید بر اینکه در خصوص شرایط سالمندان کشور دو مسئله جدی وجود دارد، گفت: اول؛ اینکه متاسفانه سیاست مشخصی برای حمایت از سالمندان به صورت عملیاتی و اجرایی وجود ندارد و دوم؛ عدم وجود طب سالمندان در کشور است که این موضوع معضلی بسیار جدی به تعداد می رود.

مجری تهیه و تدوین طرح پیش نویس لایحه جامع قانون حمایت از سالمندان با اشاره به اینکه موضوع حقوق سالمندان از موضوعات حائز اهمیت در نظام های حقوقی است، به تشریح چگونگی تدوین لایحه جامع حقوقی سالمندان پرداخت و گفت: چرایی این امر به بافت جمعیتی جهان معاصر و نگرش آینده پژوهانه به آن برمی گردد. در این کار تحقیقاتی که جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با همکاری تیم حقوقی متشکل از اساتید و حقوقدانان برجسته کشوری انجام داده، در فاز اول چارچوب و محورهای قانون حمایت از سالمندان تهیه و تدوین شد. این اقدام به سفارش صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و شورای ملی سالمندان به منظور بررسی تطبیقی قوانین و مقررات سالمندی در جهان و ایران و ارائه فرآیند تدوین لایحه سالمندی در ایران اجرا شده است.

ناصری ادامه داد: فاز اول (مرحله مطالعه تطبیقی) با بررسی لایحه بچه ها، لایحه حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت و لایحه حقوق زنان (لایحه صیانت، کرامت و تامین امنیت زنان) الگوگیری و کارهای سیستماتیک قبلی را بررسی کردیم تا بر این اساس چهارچوب و ساختارها شکل گیرد و تصمیم گرفته گردد که سرفصل ها و عناوین این لایحه با چه شیوه هایی طراحی گردد.

مجری تهیه و تدوین طرح پیش نویس لایحه جامع قانون حمایت از سالمندان معتقد است که بررسی مسائل حقوقی سالمندان شامل ابعاد گوناگونی است که لازم است در زمینه های بازنشستگی، رفاهی، خدمات درمانی و بهداشت، اوقات فراغت و سایر ابعاد اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد، به طوریکه این موارد جزء حقوق سالمندان محسوب گردد و امکان مطالبه گری برای آنان را فراهم کند. از این رو، توجه به مسائل گوناگون سالمندان اعم از معیشت و تکریم سالمندان از جمله بازنشستگان و همچنین افرادی که تحت پوشش نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد و بهزیستی برای توانمندسازی و درمان هستند، سلامت، رفاه، توانمندسازی، زندگی همراه با منزلت اجتماعی و نظیر آن به شکل الزام آور حقوقی و قانونی و خروج از نگاه حمایتی صرف به آنها از جمله مسائل مهمی است که در سرفصل ها مورد توجه قرار گرفته است.

وی یادآور شد: در بررسی های اجرا شده با بهره مندی از دیدگاه های کارشناسان و گروه های ذینفع (به نام مثال سازمان های مردم نهاد در زمینه سالمندان) در کنار سازمان های مسئول؛ محتوای اسناد و کنوانسیون های بین المللی مرتبط و تجربه کشورهای دیگر مد نظر قرار گرفته است. با توجه به منابع حقوقی موجود، اعم از اسناد بالادستی و قانون اساسی و قوانین و مقررات محورهای پیشنهادی پیش نویس قانون حمایت از سالمندان ترسیم شده است.

مجری تهیه و تدوین طرح پیش نویس لایحه جامع قانون حمایت از سالمندان شرح داد: در حال حاضر یکی از مهم ترین دغدغه های آینده پژوهانه در عرصه سیاست گذاری و تصمیم سازی، مسئله سالمندان و در پی آن حقوق سالمندان است. رسیدگی به جمعیت عظیم سالمندان نیازمند آمادگی کافی در زمینه های مختلف اقتصادی، پزشکی و بهداشتی، فرهنگی، اجتماعی و حقوقی است. به نظر می رسد برای برخورداری از شرایط قابل قبول و عدم رویارویی با مسائل بغرنج، آمادگی یاد شده از هم اکنون باید آغاز گردد.

ناصری گفت: در تحولات حقوقی سده اخیر در سطح فراملی، حقوق حمایتی به میزان بیشتری در دستور کار نهادها و سازمان های بین المللی قرار گرفته است که حمایت از بچه ها، زنان، مهاجران و اقلیت ها از آن دست است. با این وجود سهم کمی نصیب حقوق سالمندان شده است. در جامعه ایران هم به دلیل حاد نشدن مشکل و اتکای صرف به فرهنگ کم رنگ کنونی، حقوق سالمندان در زمره مسائل حقوقی مغفول مانده است. توصیه می گردد با کمک و همراهی صندوق جمعیت سازمان ملل متحد و شورای ملی سالمندان که در این زمینه بسیار فعال هستند گام های برداشته شده، پیوسته ادامه یابد.

وی گفت که در حال حاضر پیش نویس لایحه جامع قانون حمایت از سالمندان در فاز دوم در مرحله بررسی مروری و میدانی و بررسی نواقص و چالش ها و تحلیل داده های موجود قرار گرفته است.